ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΟΛΜΠΕΡΣ

Αγαπητοί φίλοι

Με αφορμή ένα σχόλιο-ερώτηση, που τέθηκε από ανώνυμο αναγνώστη του άρθρου με τίτλο "Γιατί ο Ουρανός Είναι Μπλε" που αναρτήθηκε στην παρούσα ιστοσελίδα την 9 Απριλίου 2013, παραθέτω τα παρακάτω:

(συγκεκριμένα ο αναγνώστης με ρώτησε "γιατί ο ουρανός τη νύχτα είναι μαύρος" και το ερώτημα αυτό παραπέμπει στο λεγόμενο "Παράδοξο Όλμπερς")

Στα 1823 ο Γερμανός Αστρονόνος Χάινριχ Βίλχελμ Όλμπερς διατύπωσε την εξής απορία: "Γιατί ο νυχτερινός ουρανός είναι σκοτεινός;" , που αποτέλεσε το ονομαζόμενο "Παράδοξο Όλμπερς"

Το παράδοξο έγκειται στο ότι ο νυχτερινός ουρανός, αφού το Σύμπαν είναι άπειρο και αποτελείται από θεωρητικά άπειρους αστέρες ομοιόμορφα κατανεμημένους, αναμένονταν να "λούζεται" από φως. Αυτό διότι θα έπρεπε, φυσιολογικά, κάθε νοητή γραμμή που ξεκινά από τον οφθαλμό του παρατηρητή, να καταλήγει σε κάποιον από τους άπειρους αστέρες. 

Θα έπρεπε δηλαδή ο παρατηρητής να βλέπει παντού φως!!! 

Αντιθέτως, αυτό που συμβαίνει είναι ο παρατηρητής του ουρανού να βλέπει μεγάλα σκοτεινά τμήματα στον νυχτερινό ουρανό!!! (πολλάκις περισσότερα από τα αντίστοιχα φωτεινά)

Η απάντηση στο παράδοξο Όλμπερς δόθηκε περίπου έναν αιώνα μετά τη διατύπωσή του, όταν αποδείχθηκε η θεωρία του διαστελλόμενου Σύμπαντος. Έτσι λοιπόν εφόσον το Σύμπαν διαστέλλεται συνεχώς (και αστέρες και γαλαξίες απομακρύνονται), περιλαμβάνει αντικείμενα που το φως τους δεν έχει φθάσει ακόμη στη Γη. Επομένως από τα άπειρα φωτεινά αντικείμενα που θα φώτιζαν τον νυχτερινό ουρανό, λείπουν πολλά που απέχουν πολύ μακρυά!!!

Η απάντηση λοιπόν στο παράδοξο Όλμπερς "γιατί ο νυχτερινός ουρανός είναι σκοτεινός" είναι:

"διότι δεν υπάρχει αρκετό φως για να τον φωτίσει!!!"

Επίλογος με ... δυο εικόνες

Εικόνα 1: Στην παραπάνω φωτογραφία, που ονομάζεται Hubble Ultra Deep Field, απεικονίζονται περίπου 10.000 γαλαξίες και είναι η πιο "βαθιά" (πιο μακρινή) φωτογραφία του Σύμπαντος. Απ' αυτή μπορεί κάποιος να φανταστεί πόσο πιο φωτεινός θα ήταν ο ουρανός αν το φως αυτών αλλά και ακόμα πιο μακρινών αντικειμένων (που δεν έχει πιάσει η φωτογραφία) έφθαναν στην περιοχή μας.

Εικόνα  2:  Η αντίστοιχη βαθιά ματιά στο Γαλαξία μας. Στη φωτογραφία αυτή φαίνεται πόσο πιο φωτεινός θα ήταν ο ουρανός αν το φως από όλα τα αντικείμενα του Σύμπαντος έφθανε στη Γη!

                                                                                                                    Ιωάννης Χρ. Αγαπάκης

Υ.Γ: Το 1974 ο γαλλοαμερικανός μαθηματικός Μπενουά Μάντελμπροτ (20/11/1924 έως 14/10/2010) έδειξε ότι το παράδοξο μπορεί να ερμηνευτεί με την υπόθεση ότι οι αστέρες είναι κατανεμημένοι σε ένα φράκταλ σχήμα στο Σύμπαν